sábado, 7 de enero de 2012

6. XVII. mendea Espainian: Borboidarrak


Espainian dinastia bat dago Absburgotarrak edo Austriarrak. Lehena Karlos V.a zen. Hurrengoa Felipe II.a, gero Felipe III.a, Felipe IV.a eta gero Felipe V.a.
Hauen familiaren artean eskontzen ziren. Azkena Karlos II.a zen, guztiz ezindua, ezin izan zuen bizitza osoan idatzi edo irakurri, ezin zituen seme-alabarik ez zuelako izan.
Absburgotarren dinastia amaitzen da belaunaldirik ez zuelako izan. Hil egin zen 35-37 urteekin ondorengotzarik gabe. 1700.urtean hil zen.
Oinordeko bat bilatzen hasi zen. Aurkitu zuten 3.mailako lehengusua. Ez da dinastia berekoa, borboidarra zen. Printzeari Espainiako tronua eman zioten eta Europako gainerako hiritarrek Espainia eta Frantzia dinastia oso boteretsua izango zelako. Orain ekonomiak, potentzia, etab. lotzen dira korona baten poterean. Horren kontra jo zuten.
Gerra egin zieten Portugalek, Austria, Herbereak eta Ingalaterrak Espainia eta Franziari. Ondorengotza gerra.
Proposatu zuen Austriako Karlos Artxidukea. Aldekoa: Absburgotarra da, Espainiak ez zuen onartu Karlos jartzea. Felipe koroatu zuten. Lurralde batzuk onartu zuten baina beste batzuek ez zuten onartu.
Beraz, gerra asko piztu ziren. 1707an Almanzako guda, Felipe irabazi zuen.
Guda egin eta gero, 1714an berdinketa bat egiten da, orduan, gertatzen da gauza bat, hiltzen da enperadorea bere anaia zena, eta Karlos enperadore bihurtu zen eta Felipe garaitzen du.
Gudak itun batekin geratzen da. Utrecht-ko ituna 1713an zinatzen da.
Potentziek Felipe V.a onartzen dute. Espainian dinastia berri bat egongo da,. Elkarren artean Frantzia eta Espainia elkartzen dira Ingalaterraren kontra jotzen dute.
Espainiak lurraldeak eman behar izan dizkiete besteei Ingalaterrari Gibraltar eta Menorca eman zion.
Felipe IV.a Luis XIV.aren iloba zen.
Frantzian gobernatzeko modua jartzen da.
Absolutismoa bueltatzen da. Hain lurralde handi gobernatzeko laguntzaile, funtzionario, aholkulari… behar ziren.
Astero kabinetetan biltzen ziren bere laguntzaile poteretzuekin.
Guda horretan Valentzia Aragoi konkistatzen du baina Kataluniak ez du onartzen. Bartzelonan satzen dira tropak. Jendea hil, eraikinak kendu eta pribilegio guztiak kentzen dizkiete eta Valentzian pribilegioak kentzen ditu. Inbaditu, jipoitu eta foruak kendu.
Planta berriko dekretuaren ostean beraren mirabeak izango dira. Espainiako gendea berdina da. Lurraldea probintziatan zatitzen da. Probintzia bakoitzari ordezko bat ematen zaio eta eskuduntza zibilak ere ematen zieten.
Probintzietako mapa jasotzen da. 

No hay comentarios:

Publicar un comentario