lunes, 26 de diciembre de 2011

Web orri interesgarriak

Klasean esandako moduan, web-orri interesgarri batzuk badaude apuntez beteta. Horietako bat:
Gutxika-gutxika, saiatuko naiz web-orri gehiago aurkitzen.

miércoles, 2 de noviembre de 2011

1.1. XVIII. mendeko europa




  • XI. mendean hasi, XII.mendean hedatu eta XVIII. mendera arte menderatzen da.
  • Gutxiengo batzuk menpean zeuden. Gehiengoak, men egiten zuten. Lurrak jauntxoak herritarrei usten zioten, orduan herritarrak jauntxoen menpean zeuden. 
  • Jauntxoak eskubide guztiak zeuzkaten.
  • Zerbait egiteko, jauntxoen baimena eduki behar zen.
  • Poterea zutenek (erregea, nobleak etadau goi-mailako elizgizonek), poterea gogor eutsi zuten indarraren poderioz(harmadak eginez...)
  • XVIII. mendean nekazariak astintzen dira.
  • Aintzinako erregimena da feudalismoaren luzapena.
1.1. Jauntxoen nekazaritza
Nekazaritza bakoitzak ekoisten du autokontsumorako
Oso nekazaritza sinplea, primitiboa
Lehorteak gertatzen baziren, gosetea hasi eta, orduan, larrialdiak eta hildakoak agertuko dira. Gaixotasunak zabaltzen dira.
Nekazaritza hau jaunek mantentzen zuten. Nekazarien ez zuten lurrik.

Noblezia: Estatu maila pribilejioduna zen. Ez zuten lan egiten, lurjabetasun osoa zuten eta zergak ezartzen zituzten.
Eleiza: Lurjabetasuna zuten, zergak ezartzen zituzten (hamarrena), ez zuten lanik egiten, bakarrik otoitz egin. Maila pribilejiodun batean zeuden.
Erregea: Guztien gainetik zegoen. Hura ere, maila pribilejiodun batean zegoen. Zergak ezartzen zituen.

Estamentuetan banatuta zegoen Europa. Ezinezkoa zen estamentu ezberdinen artean nahastu.

1.2. Monarkia absolutoa
Eskubide guztiak errege batek dauzkan monarkia da.
Potere hauek dauzka erregeak: legegilea, betearazlea eta judiziala besteak beste, baita militarra eta erlijiosoa ere, hau da, garai honetako erregeak legeak egiteko poterea dute. Betearazten dela begiratzen dute eta epaile gorena edo epaile bakarra ziren.
Aholkulariak zituen baina berak egin nahi zuena egiten zuen. Inork ez zuen poterea hura baino.
Ez ziren parlamentuak, ganbarak edota honetako biltzarrik egiten Ingalaterran izan ezik.
Kasu batzuetan, erregeak gorteak irekitzen zituen. Gorte horietan zeudenak erregeak hautatutak zeuden. Erregeak nahi zuenean irekitzen ziren. Agian urtean behin irekitzen zituen. Bakarrik erregeari ahorkuak emateko balio zen, aholku moduan esan al zion erregeari baina erregeak nahi zuena egin al zuen, kasu askotan ez zen existitzen. Existekotan ez zuen ezertarako balio. Gudataz edo zergataz baino ezin zen hitz egin.
Monarka absolutuak esaten zuten jaungoikoak esanez, tronuan zeudela.
Nekazariek iraultzetan eskatzen dira eskubideak.
Pribilejiodunak "barrezka". Oneak ezin izan zutenez egin, iraultzak egiten hasi ziren.
Frantziako iraultzan burugabe geratu ziren poterekoek. Rusiakoei ere burua moztu egin zieten.
Nekazarek ez dute ezer(ez dute armarik) baina, zenbaki harrigarria bai, jendetzaren %95a ziren eta. Iraultza batean zenbakia handia duenak irabazten du.
Monarkarik poteretsuena Luis XIV.a zen. Bere izengoitia "Eguzki Erregea" zen. Versallesen bizi zen. Erraldoia zen, bere poterea bezala.

1.3. Zabaltze ekonomikoa
Teknikak aldatzen hasten dira. Oraindik makinak ez daude baina bizi-kalitatea hasten da.
Piperra, patatak, etb. oroitzen dira eta elikadura handitzen da.
Urte bakar batzuetan populazioa hasten da, bikoizten da hobekuntza horiei esker.
Bizi-baldintzak hobetu, teknikak hobetu, osasuna hobetu... bizi-itxaropena sabalduko da. Sabalkunde demografikoa gertatzen da.
Honekin lehertzen da dena. Lana, lurra, elikadura... arazoak daude bizi diren pertsona guztiak elikatzeko. Orain biztanle gehiago dago, baina, elikagai kantitatea berdina da.
Protestak hasi goseteagatik eta horiek ez dira bakarrik ahozkoak, baizik-eta herritarrak gelditzen dira. Egiten zuten guztia utzi. "Greba" moduz.
Edo jaunek aldatzen dute, edo herritarrok aldatuko dira.
Herritarrak aldatzen dira eta orduan irautzak gertatzen dira.
Frantzia 1789.urtean lehertu, gero Ameriketako koloniak, Espainia...

martes, 25 de octubre de 2011

Blog berria

Kaixo lagunak, aurten, 4. mailako ikaskide batzuk erabaki dugu gizarte zientzietako blog bat egitea apunteekin eta azterketak noiz egingo diren datekin.
Espero dugu zuen gustokoa izatea.